چرا کاشتن درختان و گیاهان جلوی فرسایش خاک را میگیرد

خاک برای بشر همواره دارای ارزش‌ بوده و هست. ارتباط بسیار نزدیک انسان‌ها با خاک به حدی زیاد بوده که واژه خاک حتی در جملات مربوط به آفرینش و خلقت بشر هم همانند جمله «خداوند انسان را از خاک آفرید و آنگاه به او جان بخشید» نیز تجلی یافته است.

خاک به مجموعه فعالی گفته می‌شود که در حدفاصل جو، آب و قشر جامد زمین تشکیل گردیده و از اثر مشترک آب و هوا، گیاهان و جانوران بر سنگ پدید می‌آید و پس از تکامل تدریجی به حال تعادل می‌رسد.

مسئله‌ی فرسایش خاک در سال‌های اخیر در ایران به بحرانی جدی تبدیل شده است.

عمده‌ترین دلیل فرسایش شدید خاک در ایران، از بین رفتن پوشش گیاهی است. این مسأله در مورد مراتع و بسیاری از اراضی جنگلی سواحل دریای خزر صادق است. تقریباً در کلیه مراتع، چرای بی‌رویه صورت می‌گیرد و تراکم دام در آن‌ها 2 تا 6 برابر ظرفیت چرای منطقه است.

فرسایش خاک در ایران چند برابر متوسط جهانی است. از سوی دیگر خاک به عنوان یکی از مهمترین عناصر محیط‌ زیست برای احیای مجدد به زمان طولانی نیاز دارد. عوامل غیر طبیعی ظاهراً تأثیر بیشتری بر فرسایش خاک دارند. دو عامل اصلی را می‌توان مسئول وقوع فرسایش تسریعی دانست: از بین رفتن پوشش گیاهی طبیعی خاک و کشت گیاهانی که پوشش گیاهی کافی فراهم نکرده و قسمتی از خاک را برهنه می‌گذارند. کشت نباتات کرتی مانند ذرت و سیب زمینی، به ویژه اگر کرت‌ها در جهت شیب زمین باشد، پوشش کافی به خاک نداده، فرسایش و از بین رفتن خاک را تشدید می‌کنند.

کاشت درخت از چندین جهت موجب کاهش فرسایش خاک می‌شود. در واقع درختان منابع آبی را حفظ کرده و فرسایش خاک را کاهش می دهند. برگهای ریخته شده از درختان موجب تقویت مواد آلی خاک می شوند. ریشه درختان موجب افزایش نفوذپذیری خاک می شود و به این وسیله از جاری شدن آب و شسته شده سطح جلوگیری می‌کنند. طبق تحقیقات ۱۰۰ درخت بالغ در یک سال، 77٬000 گالون آب باران را ذخیره می‌کنند.

درختان سدهای طبیعی هستند کهمیزان تخریب سیل‌های حاصل از طوفان‌ها را کاهش می‌دهد.ریشه‌ی آنها فرسایش خاک و رسوبات حاصله در نهرها را کاهش داده و موجبافزایش ذخیره منابع آب زیر زمینی می شود، همان منابع آبی زیر زمینی که به شکل قابل توجهی بر اثر شهرسازی در حال کاهش است.

کاشت درخت به شیوه متراکم و با هدف افزایش پوشش گیاهی باعث افزایش بارندگی و افزایش منابع آب‌های زیرزمینی می‌شود.

ارائه شده توسط : حسین ایزدی

در وب سایت : پرشین جم