معنی شعر شکر گویم که مرا خوار نساخت

آزادگی
خارکش پیری با دلق درشت *** پشته‌ای خار همی برد به پشت

شخص پیری لباس پشمی خشنی پوشیده بود و کوله باری از خار را با خود حمل می‌کرد.
لنگ‌لنگان قدمی برمی‌داشت *** هر قدم دانه شکری می‌کاشت

پیرمرد هنگام قدم برداشتن می‌لنگید و با هر قدمی که برمی‌داشت، شکر خدا را بر زبان می‌آورد.
کای فرازنده این چرخ بلند *** و ای نوازنده دل‌های نژند

می‌گفت: ای کسی که آسمان را برافراشتی و ای کسی که موسیقی دل‌های افسرده‌ای (به دل‌های افسرده تسکین می‌دهی)
کنم از جیب نظر تا دامن *** چه عزیزی که نکردی با من

من به سر تا پایم نگاه می‌کنم و میبینم تو چقدر من را عزیز کرده‌ای.
در دولت به رخم بگشادی *** تاج عزت به سرم بنهادی

در خوشبختی را به رویم باز کردی و مرا عزتمند کردی.
حد من نیست ثنایت گفتن *** گوهر شکر عطایت سفتن

من در حدی نیستم که تو را ستایش کنم و نمی‌توانم آن‌گونه که شایسته‌ است شکرگزار تو باشم.
نوجوانی به جوانی مغرور *** رخش پندار همی راند ز دور

در آن هنگام نوجوانی که بسیار مغرور بود از دور آمد
آمد آن شکرگزاریش به گوش *** گفت کای پیر خرف گشته، خموش

شکرگزاری پیرمرد را شنید و گفت: ای پیر کم عقل، ساکت شو
خار بر پشت، زنی زین سان گام *** دولتت چیست؟ عزیزیت کدام؟

تو خار بر پشت داری و این‌گونه، لنگ لنگان، راه می‌روی، دولت و خوشبختی‌ات چیست؟ بزرگی و عزتت کجاست؟
عزت از خواری نشناخته‌ای *** عمر در خار کشی باخته‌ای

تو عمرت را در خارکشی تلف کرده‌ای و به همین دلیل است که فرق عزت و ذلت را نمی‌فهمی.
پیر گفتا که چه عزت زین به؟ *** که نی‌ام در بر تو بالین نه

پیرمرد گفت: چه عزتی بهتر از این که محتاج آدمی مثل تو نیستم؟
کای فلان چاشت بده یا شامم *** نان و آبی که خورم و آشامم

که ای فلانی به من صبحانه و شام بده. یا نانی بده که بخورم و آبی بده که بنوشم.
شکر گویم که مرا خوار نساخت *** به خسی چون تو گرفتار نساخت

خدا را شکر می‌کنم که مرا ذلیل نکرد و گرفتار آدم پستی مثل تو نشدم.
داد با این همه افتادگی‌ام *** عز آزادی و آزادگی‌ام

با وجود فقر و نداری، خداوند به من عزت و آزادگی داده است.
معنی لغات شعر آزادگی:

دلق: لباس درویشی

فرازنده: بلند کننده

نژند: افسرده

جیب: گریبان و یقه

عزت: احترام

ثنا: ستایش

سفتن: ساییدن

خرف گشتن: پیر و بی‌عقل شدن

دولت: خوشبختی

خواری: پستی

بالین: بستر

چاشت: غذایی که بین صبحانه و ناهار خورده می‌شود

خس: پست و فرومایه

جامی، ملقب به خاتم الشعرا، شاعر و ادیب بزرگ قرن 9 است. شعر آزادگی از آثار جامی برگزیده شده است. این شعر داستان پیرمردی است که خار کشی می‌کند و زندگی فقیرانه‌ای دارد و در حال شکرگزاری از خداوند است که جوانی مغرور که به او می‌رسد. جامی در این داستان به ما گوشزد می‌کند بهترین نعمت عزت و آزادگی و بی‌نیاز بودن از دیگران است.

---

ارائه شده توسط : حسین ایزدی

در وب سایت : پرشین جم