تحقیق در مورد غذای سالم و ناسالم

تغذیه از بسیاری جهات بر سلامتی تأثیر می‌گذارد. عدم تعادل مواد مغذّی در بدن، چه کمبود و چه مصرف بیش از حد، بر سلامت فرد اثر گذاشته و عملکرد طبیعی بدن را مختل می‌نماید. همچنین تأثیر تغذیه در رشد، سلامت و هم چنین قدرت یادگیری در کودکان و نوجوانان برکسی پوشیده نیست. پس باید به تغذیه سالم توجه کنیم و مطمئن شویم که تغذیه سالم داریم.

یکی از بهترین راه‌ها برای اطمینان از تغذیه سالم و تأمین نیازهای تغذیه‌ای استفاده از پنج گروه اصلی غذایی است. گروه‌های اصلی غذایی عبارت است از گروه نان و غلات، گروه گوشت و تخم مرغ، گروه میوه‌ها و سبزیجات، حبوبات و مغزها، گروه شیر و لبنیات و گروه چربی‌ها که توصیه می‌شود در برنامه غذایی روزانه از این پنج گروه استفاده شود.

علاوه بر استفاده از پنج گروه اصلی غذایی در برنامه غذایی کودکان و نوجوانان سن مدرسه جهت تأمین نیازهای تغذیه‌ای، توجه به دریافت مقادیر کافی مواد مغذی و پیشگیری از کمبودهای تغذیه‌ای از اهمیت ویژه برخوردار است. از جمله کمبودهای تغذیه‌ای موجود، سوء تغذیه ناشی از کمی دریافت پروتئین و انرژی، کمبود ید، کمبود آهن و کم خونی ناشی از آن است. سایر کمبودها شامل کمبود ویتامین‌های گروه B مثل ویتامین B2، B1 و D هستند.

بحث دیگر در تغذیه سالم خوراکی‌های مجاز و غیرمجاز است. از آن جایی که غذاهای کم‌ارزش به دلیل تهی بودن از ویتامین و املاح موردنیاز و داشتن مقادیر ناچیز انرژی و پروتئین، معده را پر کرده و موجب کم کردن اشتها گردیده و فرصت تغذیه با غذاهای مغذّی را از فرد می‌گیرد و موجب بروز کمبودهای تغذیه‌ای از جمله سوءتغذیه، چاقی افراطی یا هر دو می‌شود. برخی از خوراکی‌های مجاز که برای رشد کودکان بسیار مفید است شامل لبنیات، خشکبار، میوه‌ها، نان و پنیر، خرما، حلوا، تخم مرغ و... هستند که توصیه می‌شود کودکان و نوجوانان به استفاده از آنها عادت کنند. خوراکی‌های غیرمجاز شامل انواع همبرگر، سوسیس، کالباس، چیپس، پفک و خوراکی‌های رنگی، انواع آب نبات، نوشابه‌های گاز دار و.... هستند.

در نتیجه ما دانش آموزان باید بدانیم آنچه می‌تواند نیازهایمان را تأمین کند موادی چون چیپس و پفک و سایر تنقلات کم ارزش نیستند بلکه موادی دارای ارزش غذایی هستند که از یک یا چند گروه اصلی غذایی تهیه شده باشند. استفاده از انجیر خشک و توت خشک، بادام، انواع میوه‌ها و سبزی‌ها و ساندویچ‌هایی مثل نان و پنیر و سبزی، انواع کوکو و... می‌تواند به عنوان میان وعده غذایی در مدرسه قرارگیرد. میان وعده‌هایی که دارای ارزش غذایی زیاد و کم هزینه هستند.

بر همگان واضح است که چیپس و پفک و پیتزا و ساندویج خیلی خیلی خوشمزه تر از شیر و سبزیجات است. من که خودم عاشق غذاهای بیرونم، مخصوصا همبرگر... اما هروقت به خانه مادربزرگم می‌رویم، و مادربزرگم بسته ی چیپس را دستان من می‌بیند، شروع می‌کند به نصیحت کردن و یک جمله تکراری هم دارد که همیشه آن را به انتهای نصیحت‌هایش ضمیمه می‌کند: «ما که روغن حیوانی می‌خوردیم اینه وضع دست و پا و سلامتیمون، وای به حال شما جوونای روغن نباتی...»

خلاصه با اینکه حرفش منطقی است، اما نمی‌شود دل از ساندویچ و سیب زمینی سرخ کرده کند، بوی سوسیس و کالباس آدم را دیوانه می‌کند. مخصوصاً وقتی سس قرمز هم روی آن بریزی، وای که دیوانه کننده است.

حدوداً یکسالی بود که هر روز در راه برگشت به خانه یا چیپس و پفک می‌خوردم یا از احمد آقا یک ساندویچ کاباس با گوجه و خیار شور می‌خریدم تا خانه می‌خوردم، اما یک روز وقتی به خانه برگشتم احساس کردم که حالت تهوع دارم و دل پیچه امانم را بریده بود، به مادرم گفتم و او یک لیوان آب لیمو به من داد، تا شاید حالم بهتر شود. اما همینطوری حالم رو به خراب شدن بود تا اینکه حالم بهم خورد.

مادرم مرا به دکتر برد و بعد از کلی آزمایش دردناک و عقب ماندن از درس‌های مدرسه به دلیل غیبت، آقای دکتر به مادرم گفت، پسرتان آنقدر خوراکی‌های مضر و ناسالم مصرف کرده که معده و و روده‌هایش دچار بیماری و عفونت شده است. تا شش ماه به هیچ عنوان نباید غذای بیرون و تنقلات مضر مصرف کند، چون دوباره به همین حال و روز می‌افتد.

خلاصه آنجا به حرف‌های مادربزرگم رسیدم و مجبور شدم غذاهای سالم مصرف کنم، از آن روز حدوداً دو ماه می‌گذرد و از حق نگذریم واقعاً حالم خیلی بهتر است و خیلی بیشتر احساس شادابی می‌کنم. اما طعم آن خوراکی‌های بد را هم نمی‌شود فراموش کرد.

بدون شک چگونگی تغذیه در سلامت و تندرستی انسان به گونه‌ای موثر است که هیچکس نمی‌تواند آن راحتی به اندازه ذره‌ای انکار کند. تغذیه‌ای که بر اساس اصول علمی و با در نظر گرفتن تمامی احتیاجات بدن ما تنظیم شده باشد، سلامت انسان را تامین می‌کند و قوای دفاعی بدن را به صورتی بسیار اساسی و قابل ملاحظه افزایش می‌دهد. و اگر خلاف این امر واقع شود اثرات بد این عمل در تمامی اعضاء و دستگاه‌های بدن منعکس می‌شود و باعث از دست رفتن قوای فعال جسمی و حتی روحی در هر انسانی و تحت هر شرایطی می‌شود.

به عقیده بسیاری از دانشمندان یک برنامه غذایی خوب و متعادل می‌تواند علاوه بر افزودن نشاط و نیروی حیاتی، عمر انسان را به میزان بسیار قابل ملاحظه‌ای افزایش دهد. در حالی که محروم ماندن از مواد غذایی اساس تندرستی را سست می‌کند و حتی روی نسل‌های آینده انسان نیز تأثیرگذار است.

نکته بسیار مهم این است که میزان غذای مصرف شده روزانه در مرحله اول باید نیروی لازم را برای اعمال گوناگون و متنوع بدن تامین کند. برای مثال حداقل میزان کالری مورد نیاز برای بدن انسان و برای آنکه قلب و مغز و سایر اعضای بدن بتوانند اعمال خود را به درستی انجام دهند در حدود ۱۵۰۰ کالری است. واضح است که این میزان لازم است، اما به هیچ وجه و تحت هیچ شرایطی کافی نیست، زیرا انرژی مورد نیاز برای کارهای عضلانی روزانه و قرار گرفتن در برابر سرما و گرما، رشد و بسیاری اعمال دیگر نیاز به انرژی بیشتری نسبت به انرژی اولیه احساس می‌شود.

در حقیقت مواد اولیه که به عنوان مواد غذایی نیروزا در بدن انسان‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرند همگی جزو مواد آلی هستند که بطور خلاصه می‌توانیم آنها را به سه دسته اساسی و مهم تقسیم کنیم: دسته اول مواد سفیده‌ای یا موادی که تولید ازت می‌کنند یا همان پروتئین‌ها. دسته دوم لیپیدها که همان چربی‌ها هستند. دسته سوم گلیکوژن‌ها که به موادی از قبیل نشاسته و قندها اطلاق می‌شود.

ممکن است این سوال برای شما پیش بیاید که ‌آیا می‌توان یکی از این سه دسته مواد را از برنامه غذایی روزانه مورد نیاز حذف کرد و میزان انرژی و نیروی آن را با دو دسته مواد دیگر جایگزین کرد؟! جواب این سوال منفی است، باید هر روز به میزان معینی از هر سه دسته این مواد به بدن ما برسد، زیرا بدن ما احتیاج به مواد پروتئینی دارد چون تنها منبع تولید کننده ازت برای بدن ما هستند و اگر این دسته مواد از برنامه غذایی روزانه ما حذف شود بدن ما هر روز میزان بسیاری زیادی اوره را از دست خواهد داد. علاوه بر این مواد پروتئینی هستند که اسیدهای آمینه را برای بدن ما تامین می‌کنند. به همین ترتیب به میزان حداقلی برای بدن ما چربی لازم است تا بتوانیم اسیدهای چرب مورد احتیاج خود را بدست بیاوریم. در حالی که مصرف مواد نشاسته‌ای و قندها نیز لازم و ضروری هستند تا ما بتوانیم نیروی عضلانی و قدرت بدنی لازم را برای تمامی فعالیت‌های روزانه خود بدست بیاوریم.

نکته اساسی اینجاست که به جز این سه دسته مواد غذایی که نام برده شد، مواد غذایی باید حاوی مواد غیر انرژی‌زا هم باشد، چرا که این دسته از مواد هم، برای ادامه حیات ما ضروری و کارآمد هستند. ویتامین‌ها، مواد معدنی، سلولز و آب با آنکه به تنهایی و به صورت جدا قابلیت تامین انرژی را برای بدن ما ندارند اما وجودشان برای تنظیم اعمال دستگاه‌های مختلف در واکنش‌های درونی بدن ضروری است. در واقع مواد معدنی برای بدن ما بسیار ضروری هستند، زیرا به دو صورت اساسی در بدن ما نقش دارند:

اول دسته‌ای از این مواد که در ساختمان بدن ما مثل خون، دندان‌ها، استخوان‌ها و... نقش دارند که می‌توانیم از کلسیم، گوگرد، سدیم، کلر، فسفر و غیره نام ببریم.

دوم اینکه برخی از مواد و املاح معدنی به عنوان کاتالیزور هستند، یعنی در واکنش‌های بدن، ایجاد سرعت می‌کنند که از آن جمله می‌توانیم به آهن، مس، ید، منگنز و... اشاره کنیم و اگر چه میزان نیاز به این مواد در بدن کم است اما بسیار ضروری هستند. برای نمونه آهن در هموگلوبین خون و ید در ترشح غدد بدن نقش اساسی دارند. همچینین نباید نقش سلولز را در عملکرد روده‌ها و اعضای دیگر بدن فراموش کنیم.

مهمترین نکته این است که مواد غذایی ضروری برای حیات بدن باید به نسبت‌های متعادل و درست مصرف شوند و در واقع باید بین آنها تعادل لازم و کافی برقرار باشد. چرا که همین تعادل در حقیقت از مشخصات اصلی و آشکار هر موجود زنده‌ای است. اگر کسی فقط مواد سفیده‌ای به اصطلاح پروتئین‌های نباتی و گیاهی را مصرف کند، چنین شخصی بدون تردید بعضی از اسیدهای آمینه مورد نیاز بدنش را در دسترس نخواهد داشت و کمبود و یا نبود این مواد به سرعت باعث به هم خوردن و اختلال اعمال اساسی بدن او می‌شود. پس برای آنکه این دسته از مواد و سایر مواد دیگر به بدن ما برسد باید مواد را به صورت متنوع و از دسته مواد گیاهی و حیوانی مصرف کنیم. فرقی نمی‌کند که این مواد جزو مواد چربی یا سفیده‌ای باشند. نکته مهم دیگر این است که همه ما به خصوص در دوران نوجوانی و جوانی باید مواظب مصرف کلسیم و فسفر روزانه خودمان باشیم. زیرا اساس ساختمانی استخوان‌ها و دندان‌های ما را تشکیل می‌دهند. ویتامین D تا حدود زیادی باعث تعادل میان کلسیم و فسفر موجود در بدن می‌شود و تشکیل و تکامل استخوان‌ها را به صورت عادی و طبیعی خواهد کرد.

بایستی به خاطر داشته باشیم که احتیاجات انسان‌ها بر حسب سن و شغل و شرایط محیطی و جغرافیایی تفاوت دارد، اما به هر حال یک انسان عادی باید حدود ۲۵۰۰ کالری را به صورت روزانه مصرف کند و این میزان در ورزشکاران به چیزی حدود ۴۰۰۰ کالری افزایش می‌یابد. به خصوص که در افراد ورزشکار و پرتحرک باید مواد قندی و نشاسته‌ای افزایش داده شود و چربی نیز به میزان کمی افزایش یابد. همچنین میزان ویتامین C در این افراد باید افزایش یابد. در ضمن تمامی افرادی که به کارهای فکری مشغولند نیز به میزان انرژی بیشتری نسبت به انسان‌ها عادی نیاز دارند. به خصوص نوجوانان به خاطر رشد بدنشان به مواد منظم و متناسب بیشتری احتیاج دارند.

از این انشا نتیجه می‌گیریم که مواد غذایی را تقریباً همه ما می‌توانیم به صورت درست و مفید و منظم مصرف کنیم، اما از این امر مهم و اساسی در زندگیمان غافلیم. هیچ کس منکر مشکلات مادی نیست، اما مطمئن باشید که سوء تغذیه و فقدان مواد غذایی لازم و اساسی برای بدن هر انسانی بیشتر از هر چیزی متوجه برنامه‌های غذایی غلط و طرز مصرف نادرست خواهد بود.