چه کاربردی دارد (صنعتی و در منزل) و آن را از کجا تهیه کنیم؟
این ماده یا همان هیدروکلریک اسید ماده ای شیمیایی است که به صورت طبیعی و سنتزی موجود می باشد. این ماده به صورت طبیعی با نام اسید معده و برای هضم غذا ها شناخته می شود اما به صورت سنتزی برای مصارف گوناگونی در صنعت کاربرد دارد. برای تولید این محصول گاز هیدروژن کلرید را در آب حل می نمایند تا به صورت محلول در بیاید و در صنعت به عنوان اسیدی مایع مورد استفاده قرار گیرد. در نتیجه غلظت هایی که از این ماده در بازار موجود است در حدود 30 درصد می باشد.برای پاسخ به سوال جوهر نمک چیست و آشنایی با مهم ترین کاربرد های آن این مقاله را مطالعه نمایید.
تاریخچه
کربنات سدیم با نام های washing soda, soda crystals or soda ash نیز شناخته می شود. فرمول شیمیایی آن Na2CO3 و نمک سدیم اسید کربونیک است. کربنات سدیم دارای یک بنیان آنیونی CO3-2 و دو بنیان کاتیونی Na+ است. این ماده معمولا به شکل کریستال های هپتا هیدرات است که به سهولت به فرم پودر سفید مونو هیدرات در می آید و برای افراد خانواده با نام نرم کننده آب (کاهش دهنده سختی آب) معروف است. این ماده دارای طعم قلیایی خنک است و از خاکستر بسیاری از گیاهان قابل استحصال است.
مصریان باستان شکل طبیعی نمک قلیایی ترکیبی شامل سدیم کربنات دکا هیدرات و سدیم بی کربنات را استفاده می کردند. این نمک قلیایی را به عنوان صابون شستشو بکار می بردند.
در سال 1791 شیمیدان فرانسوی نیکلاس لبانس کربنات سدیم را به شکل امروزی تهیه نمود. جان دوییت و آستین چرچ اولین کارخانه سودای آشپزی را از بی کربنات سدیم و دی اکسید کربن احداث کرده اند.
موارد مصرف:
صنایع نفت ، صنایع شوینده ، شیشه و بلور ، ساخت سیلیکات و سولفور سدیم ، پاک کننده ها و صنایع شیمیایی
اطلاعات ایمنی
بلعیدن این ماده به مقدار زیاد خطرناک است. بوکردنِ آن ممکن است سبب سوزش بینی یا گلو شود. در اثر تماس با پوستهای حساس ممکن است باعث خارش یا سوزش پوست شود. در اثر تماس با چشم ممکن است سبب ایجاد سوزش و سرخی در چشم شود.
ترکیب جوهرنمک و سفیدکننده هایی مانندوایتکس برای نظافت منازل -دستشویی و حمام- بسیار کشنده است.از ترکیب جوهر نمک و وایتکس، گاز کلر متصاعد میشود و کلر هم به اسید کلریدریک تبدیل میشود. کسانی که در معرض استنشاق این ترکیب قرار میگیرند، با علایمی مانند آسم، تنگی نفس و خسخس سینه مواجه میشوند که با درمان دارویی به طور موقت برطرف میشود، اما به مرور زمان این علایم در آن ها باقی میماند و هیچ وقت بهبودی کامل حاصل نمیشود و باید به طور مداوم از دارو استفاده کنند.
محصولات خانگی خطرناک (مانند لوله بازکن، جوهر نمک، محلول سفید کننده و لک بر، مواد شوینده، گاز پاک کن، داروها و دیگر مواد شیمیایی) باید در بسته بندی اصلی آنها و با درب بسته نگه داری شود. همچنین باید از قرارگیری ظروف حاوی مواد شیمیایی در کنار مواد غذایی خودداری شود.
کاربرد جوهر نمک در زندگی
جوهر نمک در خانه: جوهر نمک یا هیدروکلریک اسید یک اسیدی است که از ترکیب کلر و هیدروژن پدید میآید. جابر بن حیان این اسید را کشف کرد. ازاین اسید برای جرم گیری از سطوح مختلف مثل سرویس بهداشتی، کاشی، سرامیک، موزاییک و… استفاده میشود. هیدروکلریک اسید در معده نیز وجود دارد و به هضم غذا کمک میکند. این اسید دارای خاصیت پاک کنندگی قوی می باشد.
کاربرد جوهرنمک در صنعت: برای اسیدی کردن چاه های نفتی ، برداشتن رسوب بویلرها کاهش سنگ معدن ها و تمیز کاری فلزات بکار می رود.
کاربردهای دیگر جوهر نمک
تولید انواع مواد شیمیایی
در بسیاری از پروسه های غذایی
شستشو و اسید شویی فلزات
خنثی سازی ترکیبات آلکالین یا ضایعات فلزات
احیا اوره
قطعه شویی (اسید شویی) فولاد : یکی از مهم ترین کاربردهای اسید کلریدریک در اسید شویی فولاد است تا زنگ یا اکسید آهن را از روی سطح آهن یا فولاد قبل از ورود آنها به واکنش های بعدی مثل اکستروژن ، گالوانی کردن و دیگر تکنیک ها، بزداید. اسید کلریدریک در کیفیت فنی با غلظت ۱۸% رایج ترین عامل اسید شویی فولاد های کربنی است.
تولید انواع ترکیبات غیر آلی : محصولات زیادی طی یک واکنش اسید و باز توسط کلریدریک اسید تولید می شوندو مواد شیمیایی در گیر با آب.
پرداخت چرم
صنعت ساختمان سازی
پاک کننده ها و جرمگیری کاشی و سرامیک
تولید ترکیبات آلی : از دیگر کاربردهای اسید کلریدریک تولید ترکیبات آلی، مثل وینیل کلراید است. معمولا این کار استفاده ای غیر آزاد است.
برداشتن رسوب بویلرها
کنترل ph و خنثی سازی : اسید کلریدریک برای تنظیم اسیدی بودن در خلوص مورد نیاز صنایع غذایی ، دارویی ، آشامیدنی به کار می رود.